DE WATERKILOMETER

Wist je dat?
De snelheid van het water in de drinkwaterleidingen en in Vlaamse waterlopen is in de orde van enkele dm/sec. Grondwater stroomt nog veel trager met snelheden in de orde van enkele cm/dag.

Transport en mobiliteit zijn in vele duurzaamheidsuitdagingen centrale vraagstukken. Dat een duurzame wereld er een is waarin lichte dingen globaal worden uitgewisseld (denk aan informatie), en zware dingen vooral lokaal blijven en zoveel mogelijk in kringlopen georganiseerd, is als visie allesbehalve uitgewerkt, maar wel sprekend en krachtig in haar eenvoud. Dat betekent dat een bron die je in principe overal nabij kunt hebben, zoals water, ook zo weinig mogelijk gaat transporteren, want transport vraagt steeds meer infrastructuur, energie en ruimte naargelang de afstand toeneemt.

Water is niet even snel en flitsend te verplaatsen, zoals electriciteit, informatie of gas. Transport over lange afstand is bovendien kwetsbaar. We zetten daarom best in op de beschikbaarheid van “dichtbij water”. Deze beschikbaarheid garanderen betekent water lokaal vasthouden, zo weinig mogelijk water onnodig verplaatsen naar andere regio’s en ervoor zorgen dat je zoveel mogelijk onafhankelijk bent van andere regio’s. Onafhankelijkheid betekent dus ook dat een bedrijventerrein, wijk, individueel gebouw zo weinig mogelijk water onttrekt aan de omgeving en er zo weinig mogelijk onzuiver water in loost.

Zowel onttrekken als lozen is hierbij belangrijk. De impact van de import én van het wegleiden van water moet in rekening gebracht worden. Vandaag wordt bijvoorbeeld regenwater toenemend gebruikt om toiletten te spoelen; dit vermijdt dat water van elders opgezuiverd en aangevoerd moet worden. Het is goed dat regenwater en niet leidingwater gebruikt wordt, maar het spoelwater gaat typisch het riool in en zo wordt het regenwater over langere afstand weggevoerd, gezuiverd en typisch in een kanaal geloosd. Beter zou zijn dat regenwater, na gebruik, lokaal gezuiverd en in de bodem geïnfiltreerd wordt. Dit betekent inderdaad dat het niet voldoende is om alternatieve lokale waterbronnen aan te snijden, maar dat ook water zuiveren tot een standaard die infiltratie en buffering in de omgeving mogelijk maakt noodzakelijk is. De voordelen hiervan zijn groot, zoals minder nood aan transport van leidingwater, minder nood aan riolering, betere buffering van water door geleidelijke infiltratie. De technologie om dit soort zaken te doen bestaat reeds en kan op gebouw- of wijkniveau toegepast worden.

Om dit te faciliteren kan worden ingezet op het beleidsinstrument van de Waterkilometer. De Waterkilometer is het volume water dat over een bepaalde afstand moet aangevoerd resp. afgeleid worden (km) over een tijdsperiode van 1 jaar. Aan deze waterkilometer kan vervolgens een prijs verbonden worden. Dit stimuleert bedrijven om zich te vestigen op locaties waar water voorhanden is, of waar betere technologieën voor de behandeling van water geïnstalleerd zijn. Een (drink)waterbedrijf of private actor kan proactief een rol opnemen door afvalwater op te zuiveren tot drinkwater om zo voor de bestaande stad in zijn totaliteit de Waterkilometer omlaag te brengen.

Dit beleidsinstrument wensen we verder door te rekenen waarbij we een antwoord willen formuleren op volgende vragen: (1) Op welke wijze wordt de prijs vastgezet; (2) Hoe overbruggen we de periode waarbij het vooral de minst kapitaalkrachtigen de meerkost zullen moeten betalen? Hoe zorgen we ervoor dat we niet in een situatie eindigen waarbij sociale compensaties de winst tenietdoen, en (3) Wat is de meerwaarde van de Waterkilometer om piekverbruiken terug te brengen?